ضرورت استفاده هواکش صنعتی در کنترل دود ساختمان
با توجه رشد جوامع شهری و در نتیجه رشد صنعت ساختمان در جهان مدرن، خطرات ناشی از این دگردیسی نیز افزایش پیدا کرده است. به همین منظور می‌بایست آمادگی لازم را برای مواجهه با مخاطرات جدید که از الزامات مدیریت شهری در دنیای امروز می‌باشد، را داشته باشیم.
یکی از مواردی که در سال‌های اخیر مورد توجه بیشتری قرار گرفته‌اند کنترل دود و جلوگیری از گسترش تولیدات ناشی از حریق می‌باشد.
در همین راستا در حال حاضر مدیریت دود از بوسیله انواع هواکش صنعتی مختلف، در فضاهای عمومی و خصوصی در راستای کنترل حریق و پاک‌سازی محیط از دود و گازهای خطرناک جزو بدیهی‌ترین کاربردهای هواکش صنعتی در طراحی ساختمان‌ها به‌شمار می‌آید.
- در ایران نیز در سال‌های اخیر به لطف ارتباطات اجتناب‌ناپذیر با دنیای مدرن و پیگیری‌های سازمان آتش نشانی، اطلاع‌رسانی در این حوزه آغاز شده و در سطح کشور بنا به توان استان‌ها دستورالعمل‌های جسته و گریخته‌ای نیز تدوین شده و در حال اجرا می‌باشد، اما بر کسی پوشیده نیست که تا رسیدن به نقطه مطلوب در این صنعت راه درازی در پیش است و به کارگیری توان داخلی در توسعه روش‌های مدیریت دود و استفاده از ظرفیت سازمان‌های مرتبط نقش مهمی در گسترش این مهم خواهد داشت.
- در همین راستا نقش پر رنگ برخی شرکت‌های بازرگانی را در این صنعت به هیچ عنوان نمی‌توان نادیده گرفت، شرکت‌هایی که به واسطه واردات کالای مرتبط با صنعت مدیریت دود عمده توان خود را بر تمرکز به محصولات این حوزه معطوف ساخته‌اند و تمام تلاش خود را می‌کنند که راهبرد سازمان‌ها و ارگان‌های مرتبط دغدغه‌های خود را به‌جای توسعه در طراحی و تدوین استانداردهای مناسب به سوی مشکلات واردات این محصولات تقلیل دهند که عارضه محصول محور بودن به جای طراحی محور بودن در این حوزه به گونه‌ای خطرناک در حال گسترش می‌باشد.
این مسئله در چندین پروژه مختلف در تهران و سایر شهرستان‌ها کاملاً به حیطه آزمون گذاشته شده و مشکل هنگامی عریان گردید که در هنگام حادثه علی رقم وجود محصولات تراز اول جهانی که دارای جدیدترین و به‌روز‌ترین استاندارهای محصولات در این حوزه هستند متأسفانه سیستم‌های کنترل دود عملکرد مناسبی نداشتند و نتوانستند آتش و دود را در فضای ساختمان به درستی مدیریت کنند. ریشه این مشکل را باید در تقلیل جایگاه سیستم مدیریت دود از طراحی یکپارچه به عملکرد محصولات به عنوان جزئی از سیستم جستجو کرد.
هر چند عملکرد درست و مناسب محصول به عنوان جزئی از یک سیستم کلی بر عملکرد کل سیستم تأثیر خواهد گذاشت اما توجه بیش از حد به جزء بدون در نظر گرفتن کل علی رغم تحمیل هزینه‌های کلان به پروژه‌ها، عملکرد نامناسب را در هنگام حریق در پی دارد و این همان حلقه گم شده‌ای است که به واسطه فضاسازی شرکت‌های تجاری این حوزه کمتر مورد توجه قرار گرفته است.
به طور کلی یک سیستم مدیریت دود مناسب همانند اجراء مثلث آتش، به عنوان عنصر اصلی خالق خود دارای سه جزء اصلی می‌باشد که عملکرد بهینه آن را در عملکرد درست هر سه جزء این سیستم باید جستجو کرد:
- طراحی: بخش نخستین هر سیستم مدیریت دود، از طراحی آن آغاز می‌گردد و در نهایت عملکرد مناسب کل سیستم بستگی به طراحی مناسب آن خواهد داشت.
- محصول: بخشی از سیستم که وظیفه اصلی جابجایی هوا در هنگام حریق را به عهده خواهد داشت و عملکرد مناسب آن در هنگام حریق جزو ضروری‌ترین نیازهای این سیستم می‌باشد.
- اجرا: یکی از موارد مهم در مدیریت دود اجرای مناسب و درست سیستم می‌باشد به طوری که اگر هر دو جزء اول که شامل طراحی و محصول مناسب است هم به بهترین شکل ممکن انجام شده باشد. در صورت اجرای نامناسب باز هم سیستم به درستی عمل نخواهد کرد.
به همین دلیل هم به طور کلی لازم است در تدوین و اجرای دستورالعمل‌ها و استانداردهای مرتبطه هر سه جزء مثلث مورد توجه قرار گیرد.
همچنین لازم است درخلال تأییدیه‌ها و به تبع آن بازرسی‌ها، روش‌هایی برای کنترل و تأیید هر سه جزء سیستم مورد استفاده قرار گیرد. در واقع به همان اندازه که استفاده از محصولات تقلبی و فاقد استانداردهای لازم می‌تواند زمینه‌ساز بروز بحران در یک آتش‌سوزی گردد، طراحی و اجرای نامناسب هم می‌تواند زمینه‌ساز ایجاد یک بحران در یک آتش‌سوزی گردند.
البته در این باره لازم است که سازمان‌های متولی مسئولیت‌های شرکت‌های مجری و همچنین کارفرماهای پروژه‌ها به یک میزان مورد توجه قرار دهند زیرا عدم تناسب در اخذ تعهدنامه‌های مربوطه بین شرکت مجری و کارفرما می‌تواند زمینه ساز بروز پدیده چانه‌زنی در کاهش سطح پایبندی به استانداردهای لازم در پروژه‌ها از سوی هر کدام از طرفین موثر در پروژه‌ها گردد.
امید است که رسانه‌ها با پرداختن به این موضوع مهم و کمتر مورد توجه واقع شده و بتوانند سطح آگاهی فعالین و دست‌اندرکاران صنعت ساختمان را افزایش دهند تا در آینده شاهد بروز فجایع قابل پیشگیری در مدیریت دود ساختمان‌ها و اماکن تجاری در کشور نباشیم.
برای دریافت مشاوره رایگان، طراحی و اجرای سیستم تهویه صنعتی براساس استانداردهای آتش نشانی، باما تماس بگیرید.
منبع: لاله زار سنتر
